Ta niewielka objętościowo książeczka trafiła do mnie jako podarek. Muszę przyznać, że miałam pewne obawy, co do zawartości, bo jednak reportaż sportowy to nie jest gatunek literacki, po który chętnie sięgam. Niepotrzebnie. Okazało się bowiem, że to zbiór interesujących historii o ludziach i sile ich ducha.
Ota Pavel opowiada o czeskich sportowcach, których nazwiska są już dziś być może zapomniane, albo w ogóle nieznane, jeśli ktoś, podobnie jak ja, nie śledzi z zapałem wydarzeń sportowych, a tym bardziej nie interesuje się historią sportu. Jednak nawet takim ignorantom, jak ja, książka powinna się spodobać, ponieważ autor pisze o nich w wyjątkowy sposób. Pokazuje nie tyle zawodników, co zwykłych ludzi, ich wątpliwości, walkę z przeciwnościach losu, a przede wszystkim z samym sobą, ze swoimi słabościami. Widzimy, jak dzięki ciężkiej pracy, wytrwałości i marzeniom osiągają sukcesy.
Zbiór zawiera dziewięć historii. Jedne są lepsze, inne gorsze, ale wszystkie napisane ładnym językiem i wypełnione emocjami. Tytułowa "Bajka o Rašce" to opowieść o wielokrotnym mistrzu narciarskim Jiřím Rašce. Jest to nie tylko najbardziej ubaśniowiony tekst w książce, ale też najpiękniejszy. Takie wzbogacenie prawdziwych wydarzeń o elementy stworzone w wyobraźni autora dało w efekcie historię, która wciąga w swój świat; opowieść, z której płynie ciepło i humor. Pokazuje ona też komunistyczną rzeczywistość Czechosłowacji i ówczesne podejście do sportowców. Zresztą ta kwestia poruszana jest prawie we wszystkich reportażach. Najmocniej jest ona zaznaczona w opowieści o kolarzu Janie Veselý "Kiedy ci nie idzie". Nie dziwi jego zgorzknienie, gdy po latach intensywnych treningów, kombinowania skąd wziąć pieniądze na życie i naprawy roweru, po zdobyciu wielu medali, za które nie dostało się ani grosza, okazuje się, że cała ta praca i sukcesy nie mają znaczenia. Bo kiedy przychodzi chwila słabości, kiedy organizm odmawia posłuszeństwa i trzeba przerwać wyścig, Czechosłowacki Związek Sportowy nakłada na człowieka karę i każe zwrócić tytuł Zasłużonego Mistrza Sportowego.
Wyjątkowo dużych emocji dostarczył mi tekst "Wejście na Eiger" - historia pierwszego czechosłowackiego wejścia zespołu Radovan Kuchař i Zdeno Zibrínu na najbardziej wysunięty na wschód szczyt Alp Berneńskich. Pavel opisał to wydarzenie niezwykle plastycznie, dzięki czemu z łatwością wczułam się w ich sytuację. Spadające kamienie, nocowanie w szczelinach skalnych, chwile zwątpienia i strachu, potoki wody uniemożliwiające wspinaczkę, a za chwilę lód, w który hak za nic nie chce się wbić. Niesamowite, ileż to potrzeba wewnętrznej siły, zapału, ale i pewnie natury ryzykanta, żeby podjąć się takiego ciężkiego, niebezpiecznego wyzwania. Naprawdę podziwiam.
Drugim pod względem długości tekstem po "Bajce.." jest opowieść o Emilu Zátopku - biegaczu, którego świat sportowy nazywał Czeską Lokomotywą. "O tym, jak pobiegł Zátopek" opowiada o jego młodości, o tym, jak zaczęła się jego miłość do biegania, niezwykłej pracowitości i nowatorskich metodach treningu. Poznamy też historię sławetnego występu na igrzyskach olimpijskich w roku 1952, kiedy to wystartował w trzech konkurencjach: w biegach na 5000 metrów, na 10.000 metrów oraz w biegu maratońskim i po każdej z nich stanął na najwyższym stopniu podium. W swoich czasach zdobył wszystko, co było do zdobycia, pobił wszelkie ówczesne rekordy: olimpijskie i świata. Do tego był serdeczny, otwarty i porozumiewał się w siedmiu językach. Niezwykła postać.
Zdecydowanie warto zaznajomić się z tym nietypowym zbiorem reportaży sportowych. Daje on możliwość poznania ciekawych ludzi, ale też pokazuje, że sukces wymaga pracy oraz wytrwałości. Ten wniosek jest o wiele bardziej uniwersalny i pozaczasowy. Bo nie jest tak tylko w sporcie. To dotyczy każdej dziedziny. Jeśli chce się być w czymś naprawdę dobrym, to trzeba ćwiczyć, ćwiczyć i jeszcze raz ćwiczyć. Nie wystarczy jedynie położyć się i marzyć. Trzeba każdego pracować, żeby te marzenia się spełniły. Inspirująca lektura.
Tytuł: Bajka o Rašce i inne reportaże sportowe
Tytuł oryginału: Pohádka o Raškovi
Autor: Ota Pavel
Tłumaczenie: Justyna Wodzisławska
Seria: Stehlík
Wydawca: Dowody na istnienie
Rok wydania: 2016
Liczba stron: 160
ISBN: 978-83-943118-5-8
