"Prawdziwa planeta małp" opowiada historię małp człekokształtnych, aż do linii prowadzącej do człowieka. W miarę upływu lat i kolejnych odkryć okazało się, że droga ewolucji tych zwierząt, w tym również nasza, jest o wiele bardziej skomplikowana niż pierwotnie zakładano. Przekonać się o tym można podczas lektury tej właśnie książki. Autor pisze o swoich doświadczeniach na polu paleoantropologii, nowych znaleziskach, a także prezentuje własne poglądy. Jednym z nich jest teza, wedle której przodkowie ludzi nie wywodzą się z Afryki, ale z Europy.
Trzeba przyznać, że pod względem merytorycznym jest to naprawdę solidna pozycja. Dodatkowym atutem jest fakt, iż przetłumaczył ją Marcin Ryszkiewicz, a więc osoba, która zna się na temacie. Begun prezentuje dokładnie znalezione okazy, klasyfikację hominoidów (czyli wszystkich małp człekokształtnych), opisuje metody badawcze, a także wyjaśnia jak wiele naszych cech, np. struktura zębów, budowa mózgu czy wyprostowane ciało wywodzi się z biologii naszych odległych przodów. Natomiast jeśli chodzi o fascynujący sposób przekazywania wiedzy, to z tym jest już nieco gorzej. Autor niewątpliwie jest pasjonatem i kocha swoją pracę, ale nie zawsze potrafi to przekazać tak, by wciągnąć czytelnika. Momentami ogarniało mnie nieznaczne znużenie, np. podczas czytania dosyć szczegółowych analiz kości, kosteczek czy zębów.
W ogólnym rozrachunku "Prawdziwa planeta małp" jest książką zdecydowanie wartościową, z której można dowiedzieć się wielu interesujących rzeczy. Mnie osobiście uświadomiła, jak bardzo paleontologia opiera się na spekulacjach. Naukowcy potrafią opisywać nowe taksony na podstawie pojedynczych okazów, a nawet i jednego zęba. Potem okazuje się, że to jednak nie nowy gatunek, ale efekt np. dymorfizmu płciowego i całą systematykę trzeba poprawiać. Jedyna rada, jak mówi Begun, to mieć otwarty umysł, nie trzymać się kurczowo swoich przekonań, a przede wszystkim zwracać uwagę na dowody.
Życie nie stoi w miejscu, ale wciąż ewoluuje. Dopasowuje się do zmieniających się warunków środowiska, nowych wyzwań, tworzy rozwiązania, które zapewnią przetrwanie. W efekcie powstają niekiedy dziwne stworzenia, wyglądające niczym postaci z filmu fantastycznego, jak np. wymarła rodzina ssaków Chalikoteria (takie pomieszanie goryla z nieparzystokopytnym), ale dzięki tej elastyczności natury rozwinął się również gatunek Homo sapiens. Czyż to nie fascynujące?
Tytuł: Prawdziwa planeta małp. Nowa historia człowieka
Autor: David R. Begun
Tłumacz: Marcin Ryszkiewicz
Wydawca: Prószyński i S-ka
Data wydania: wrzesień 2017
Liczba stron: 320
ISBN: 978-83-8123-000-1
