Nieśmiertelność od zawsze pobudza ludzką wyobraźnię. W kulturze znajdzie się wiele przykładów nieśmiertelnych istot czy bohaterów poszukujących eliksirów życia. Transhumaniści widzą szansę na osiągnięcie nieśmiertelności w rozwoju technologii, takich jak np. inżynieria genetyczna czy transfer umysłu. Przeniesienie świadomości człowieka do komputera... To dopiero pomysł rodem z fantastyki! Wiąże się z nim całe mnóstwo problemów i pytań, chociażby takich podstawowych, jak: czym jest świadomość? które części mózgu są za nią odpowiedzialne? No cóż, nie liczyłabym na szybkie postępy w tym temacie.
Pojęcie nieśmiertelności nie jest jednak ograniczone tylko do fizyczności. Wiele religii uważa, że prawdziwe życie zaczyna się dopiero po śmierci naszego ciała, dzięki której uwalnia się nasza nieśmiertelna dusza. Nieśmiertelność może mieć też znaczenie symboliczne i właśnie ono najbardziej interesowało Milana Kunderę. Według niego każdy może osiągnąć nieśmiertelność, ale oczywiście w przypadku jednych będzie ona malutka i krótka, a dla innych - będzie trwać znacznie dłużej, jak w przypadku pisarzy czy ogólnie artystów. To stworzone przez nich dzieła, książki czy obrazy, zapewniają im nieśmiertelność. Można próbować uzyskać nieśmiertelność, dzięki znajomości ze słynnym pisarzem. I wreszcie jest też nieśmiertelność w myślach innych ludzi, kiedy wspominamy tych, którzy już odeszli.
Motywem przewodnim książki są rozważania nad nieśmiertelnością, jednak dla mnie to przede wszystkim opowieść o ludziach, o ich wyborach, pragnieniach, namiętnościach, różnych spojrzeniach na życie. Jego bohaterowie zastanawiają się nad tym, kim są, jak postrzegają samych siebie i jak widzą ich inni. "Każdego drażni, gdy opowiada mu się jego życie wedle innej interpretacji niż jego własna." Autor był przenikliwym obserwatorem ludzkich zachowań i otaczającego go świata, dzięki czemu "Nieśmiertelność" nie traci na aktualności.
W powieści jest wiele postaci jednak na pierwszy plan wysuwają się historie dwóch par. Poznajemy życie sióstr - Agnes i Laury. Mamy także opowieść o znajomości Goethego i Bettiny von Arnim. Myślę, że najwięcej miejsca autor poświęca Agnes, postaci narodzonej z gestu. Jest ona spokojniejsza niż jej siostra, bardziej refleksyjna, lubi pobyć sama ("Samotność: słodki brak spojrzeń"). Z kolei Laura i Bettina wydają się być bardziej agresywne, obie pragną być nieśmiertelne. Bettina, dzięki Goethemu chce stać się częścią historii. Laura chce na zawsze pozostać w pamięci wszystkich, którzy ją znali: "Żyć w czyichś myślach. Bez tego jestem martwa, martwa za życia."
Na szczególną uwagę zasługuje konstrukcja książki. Brakuje tu chronologii, ciągłości akcji, nie ma przyczynowego związku między zdarzeniami. Oglądamy sceny z życia postaci, przeskakujemy w czasie między wydarzeniami, a pomiędzy nimi trafiamy na przemyślenia pisarza, w których nie brakuje ironii. Narrator jest głosem autora. Za chwilę Kundera staje się bohaterem swojej własnej powieści. Esej w powieści? A może powieść w powieści? Milan Kundera śmieje się z wszelkich reguł literackich. Jedno jest pewne - nie jest to książka do szybkiego przeczytania. Nie raz i nie dwa to, co przeczytałam zaczynało krążyć po moich umyśle, stawiając pytania, zmuszając do zastanowienia się i spojrzenia na siebie. "Nieśmiertelność" nie jest oczywista, ale zdecydowanie warto po nią sięgnąć.
Tytuł: Nieśmiertelność
Autor: Milan Kundera
Tłumaczenie: Marek Bieńczyk
Wydawca: Wydawnictwo W.A.B.
Rok wydania: 2024, wydanie IV
Liczba stron: 448
ISBN: 978-83-8319-576-6
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz